DENİZLER ALTINDA 2.500 metre

"Deniz her şeydir. Yerkürenin onda yedisini kapsar. Nefes kesici ve hayat vericidir. İnsanın, asla yalnız olmadığı muazzam bir çöl yeridir; insan ellerinde yaratılışın dokusunu algılar. Doğaüstü varlığın fiziksel bir örneğidir... Deniz kendi başına sevgi ve duygudan başka birşey değildir. Şairin söylediği gibi Yaşayan Sonsuzdur. Doğa okyanus içinde üç temel krallıkla kendini gösteririr: mineraller, bitkiler ve hayvanlar. Okyanus, doğanın geniş rezervuarıdır."

Jules Verne, "Denizler Altında 20.000 Fersah"

İlk kez 1870 yılında yayınlanan romanında, Jules Verne doğanın okyanus içinde kendini minerallerin, bitkilerin ve hayvanların oluşturduğu üç temel krallıkla gösterdiğini söyler. Peki okyanusun her katmanın da bu üç krallık kendini eşit olarak mı gösterir?

IŞIK OKYANUSTA EN FAZLA 200-300 metre DERİNLİĞE ULAŞABİLİR...

Okyanusların ortalama derinliği 4.000 m’dir. Işık ise en fazla 200-300 metre derinliğe kadar etkin olur. "Epipelagic" bölge adı verilen bu ilk katmanda, alışageldiğimiz balık türleri ve bitkiler yaşamlarını sürdürürler. Güneş ışığının hakimiyetindeki bu katman yoğunlukla fotosentez yapabilen fitoplanktonlara ev sahipliği yapar. Fitoplanktonlar deniz besin zincirinin başlangıcını oluştururlar ve tanıdığımız bir çok deniz canlısı bu besin zincirinin bir parçasıdır. Suyun kırıcı ve yansıtıcı etkisinden dolayı güneş ışınları genelde maksimum 200-300 metre derinliğe kadar ulaşabilir, bu derinliğin altı karanlıktır. Okyanusun bu karanlık bölgelerinde zooplanktonların ışık gösterileri vardır, farklı tür zooplanktonlar avlarını kendilerine çekmek için ya da düşmanlarından korunmak için ışık üretirler, bu olaya biyoluminans adı verilir. 1.000 metre derinliğe indiğimizde deniz efsanelerinin başrollerinden olan dev mürekkepbalığı ile karşılaşabiliriz, yıllarca bir efsaneden ibaret olduğu düşünülen bu hayvanlar karanlık denizlerde yaşamaktadır. 1.500 metre civarında bir başka deniz canavarının ışığını görürüz, fener balığı ışığını yakmış avının gelmesini beklemektedir. 2.000 metreye doğru inerken Disney’in Dumbo isimli sevimli filinin kulaklarına benzeyen görüntüsüyle Dumbo Ahtapotunu hemen tanırız. 2.500 metre derinlikte yer alan hidrotermal bacaların etrafında bambaşka bir yaşam vardır. Kemosentez yapan mikroorganizmalarla iş birliği yaparak yaşamını sürdüren tüp solucanlar bu ekosistemlerin baskın türleridir.

FOTOSENTEZ YERİNE KEMOSENTEZ

2.500 metre gibi derin deniz katmanlarında ve özellikle volkanik aktivitenin fazla olduğu bölgelerde jeokimyasal ve ısı enerjisi ile ‘kemosentez’ yapan bakterilerin olduğu ve kimyasal enerjiye bağlı biyolojik komünitelerin oluştuğu 1980’lerden beri biliniyor. Bu kemosentetik bakterileri besleyen, ısı ve kimyasal enerjice zengin ‘hidrotermal bacaların’ okyanus biyojeokimyasal döngüleri için çok önemli olduğunu ise yeni farkediyoruz.

Okyanus tabanındaki hidrotermal bacalar’a bir örnek

ODTÜ PASİFİK OKYANUSU’NDA 2.500 metre’ye DALIYOR

ODTÜ Deniz Bilimleri Ensitüsü’nde öğretim üyesi Yrd. Doç.Dr. Mustafa Yücel ve lisansüstü öğrencisi Batuhan Çağrı Yapan 25 Mart-20 Nisan arası, ABD’ne ait bilimsel araştırma denizaltısı Alvin ve onun ana gemisi Atlantis ile Doğu Pasifik Sırtı adı verilen ve üzerinde hidrotermal kaynaklar barındıran bir denizaltı sıradağları bölgesine bir araştırma seferine katılıyorlar. Jeokimya ve moleküler biyoloji konularında uzman olan Mustafa Yücel ve öğrencisi hidrotermal kaynakların okyanusların kimyasal döngülerine ve iklimi belirlemede nasıl bir rol oynadığını araştırarak, entegre biyojeokimyasal-genetik metodlarda kemosenteze dayalı ekosistemlerin dinamiğini ortaya çıkarmaya çalışacaklar.

Araştırmanın yapılacağı Doğu Pasifik Sırtı

Pasifik okyanusundaki araştırma deniz seviyesinin 2.500 metre altında dalışları içeriyor. Mustafa Yücel, ABD ve Fransa’daki gruplarla projeleri kapsamında önceki dalışlarının ardından bu bölgelere 4. dalışını gerçekleştirmek üzere yola çıkarken, Batuhan da ilk defa bir ODTÜ öğrencisinin bu kadar derinlere dalmasına vesile olacak. Su ve organizma örneklerinin toplanacağı çalışamada, sensörlerle ölçümler yapılıp kameralarla derin denizde video çekimleri gerçekleştirilecek. Ölçüm gerçekleştirilecek problar özel olarak ODTÜ logosu şeklinde üretilmiştir. Bu problar 2.500 metre derinlikte verilerin toplanmasında kullanılacaktır. Bu çalışma ODTÜ’lü araştırmacıların en ekstrem, en uç noktalara ulaşarak evrensel bilimsel sorulara cevap aradığının da güzel bir örneğini vermektedir.

Alvin Araştırma Denizaltısı

Yrd. Doç.Dr. Mustafa Yücel - Alvin Denizaltısında gerçekleştirdiği daha önceki bir araştırmadan

PASİFİK GÜNLÜĞÜ

Mustafa Hocamız ve öğrencisi Batuhan’ın Alvin Araştırma Denizaltısı ile Pasifik Okyanusu’ndaki maceralarını aşağıdaki ODTÜ blog sayfasından takip edebilir, merak ettiğiniz soruları kendisine sorabilir iyi dileklerinizi iletebilirsiniz.
http://blog.metu.edu.tr/muyucel/

Mustafa Hocamızın Alvin Denizaltısında daha önce gerçekleştirdiği bir çalışmada okyanus tabanından örnek toplarken.

2.500 metreye ODTÜ logolu deney probu yerleştirilecektir.

 

Basın Haberleri:

• http://aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/odtulu-bilim-insanlari-pasifikin-dibine-inecek/776912
• http://aa.com.tr/en/science-technology/turkish-scientists-to-dive-deep-into-pacific/777290
• http://www.hurriyet.com.tr/odtulu-bilim-insanlari-pasifike-dalacak-40403712
• http://www.milliyet.com.tr/turk-bilim-adamlari-pasifik-in-teknoloji-2418378/
• http://basin-arsiv.metu.edu.tr/23-03-2017/449464#git

 

Kaynakça:

Mustafa Yucel et al., Nature Geoscience, DOI: 10.1038/ngeo1148

https://www.sciencedaily.com/releases/2011/05/110509151304.htm

ODTÜ-BIG (Bilim İletişim Grubu)

İngiltere merkezli Quacquarelli Symonds (QS) kuruluşu, dünya üniversitelerinin “Bilim Alanları” sıralamasını 8 Mart 2017 tarihinde açıkladı. QS, bilim alanları sıralaması için dünyanın önde gelen 4,438 üniversitesini değerlendirmiş ve 46 ayrı bilim alanındaki performansları ölçerek bu alanlarda 1117 üniversiteyi dikkate almıştır. Sıralamalar, “Akademik Saygınlık”, “Üniversite Saygınlığı ”, “Atıf Oranları” ile akademik çalışmaların etkisini ölçen “H-index” göz önünde bulundurularak hesaplanmıştır.

http://www.topuniversities.com/subject-rankings adresinden ulaşılabilen sonuçlara göre, geçtiğimiz yıl Türkiye’den 12 alanda listeye giren ODTÜ, 2017’de toplam 15 bilim alanında dünyanın “seçkin” üniversiteleri arasına girerek Türkiye’yi en fazla alanda temsil eden tek üniversite oldu. QS 2017 Genel Bilim Alanları sıralamasında ODTÜ,

-          Mühendislik ve Teknoloji alanında 259. sırada

-          Doğa Bilimleri alanında 308. sırada

-          Sosyal Bilimler ve Yönetim alanında 389. sırada

-          Beşeri Bilimleri alanında ise ilk 500 üniversite arasında yer almıştır.

ODTÜ, Mineral ve Maden Mühendisliği alanında “Dünyanın En Başarılı 100 Üniversitesi” listesinde 45. sırada yer aldı. Bunun yanı sıra,

-          2 alanda (Mimarlık, İnşaat ve Yapı Mühendisliği) ilk 150,

-          5 alanda (İstatistik-Yöneylem Araştırması, Eğitim, Politika ve Uluslararası Çalışmalar, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Makina-Havacılık-Üretim Mühendisliği) ilk 200,

-          2 alanda (Kimya Mühendisliği, Malzeme Bilimleri)  ilk 250,

-          1 alanda (Bilgisayar Bilimleri ve Bilgi Sistemleri) ilk 300,

-          1 alanda (Fizik ve Astronomi) ilk 350,

-          2 alanda (Ekonomi/Ekonometri ve Matematik) ilk 400 ve

-          1 alanda (Kimya) ilk 450 üniversite arasında yer almıştır.

Türkiye’yi bu sıralamalarda temsil eden diğer üniversitelerimizden İstanbul Teknik Üniversitesi ve İD Bilkent Üniversitesi 9, Boğaziçi Üniversitesi 7, İstanbul Üniversitesi 5, Koç Üniversitesi 4, Hacettepe Üniversitesi 3, Sabancı Üniversitesi 2, Ankara Üniversitesi ve Ege Üniversitesi 1 alanda listede yer almıştır.

ODTÜ’yü sıralamalardaki bu başarılarla onurlandıran tüm mensuplarımızı ve mezunlarımızı kutlar, teşekkürlerimi sunarım.

Saygılarımla.

Mustafa Verşan Kök
Rektör

Teknoloji ve yenilik odaklı fikir sahipleri, ODTÜ TEKNOKENT bünyesinde yürütülen T-BİGG programıyla, TÜBİTAK’tan 150 bin TL’lik desteği alarak kendi şirketlerini kurma fırsatını yakalayabilecek.

ODTÜ TEKNOKENT, 2012 yılından bu yana devam eden TÜBİTAK 1512 Sermaye Desteği Programı 1. Aşama uygulayıcı kuruluşu olarak T-BİGG kapsamında girişimcilere destek oluyor. Girişimcilere yönelik program ile ön kuluçka aşamasında gerçekleştirilen eğitim kampı, ODTÜ TEKNOKENT iletişim ağında yer alan deneyimli kişilerden mentorluk ve danışmanlık, yatırımcılar ile görüşme, fikir alışverişi ve TÜBİTAK BİGG 2. Aşama değerlendirmeleri için gereken iş planı eğitimleri sunuluyor.

Ayrıcalıklı Eğitmen ve Mentor Havuzu

T-BİGG programına kabul edilen tüm ekipler, ön kuluçka programına kabul edilerek alanında uzman eğitmenlerden eğitim alma şansı yakalıyor. Süreç dâhilinde zengin ODTÜ TEKNOKENT mentor havuzundan faydalanan ekipler teknik, ticari ve idari konularda mentorlarından bilgi alışverişinde bulunarak gelişimlerini pekiştirmektedirler. T-BİGG kapsamında iş fikri doğrulanma eğitimlerini başarıyla tamamlayarak iş planlarını hazırlayan ekipler, TÜBİTAK’a bildirilmeye hak kazanır.

Uluslararası Başarılar Kazanma Fırsatı

TÜBİTAK değerlendirmesi sonucu destekle almaya hak kazandığında ODTÜ TEKNOKENT Kuluçka Merkezi’nde şirketleşme fırsatı ve ODTÜ TEKNOKENT’in ABD’nin San Francisco şehrinde yer alan T-Jump hızlandırma merkezinde eğitim alma şansı da yakalayabiliyor. Bu doğrultuda başvuru koşullarını sağlayan girişimcilere global anlamda en etkili hızlandırma programlarına başvuru desteği de sağlanıyor. Ayrıca ODTÜ TEKNOKENT iletişim ağından faydalanma, ulusal ve uluslararası yatırımcılarla görüşme fırsatı ve T-JUMP Ventures'ın portföyünde değerlendirilerek yatırım alma şansı girişimcileri bekliyor.

En Başarılı Uygulayıcı Kuruluş

T-BİGG programının 2015 döneminde girişimci sayısı kabul sayısı oranında en başarılı uygulayıcı kuruluşu olan ODTÜ TEKNOKENT, bu yıl da girişimcilik ekosisteminin gelişmesinde öncü rol oynarken, 13 yıllık deneyimiyle  girişimci adaylarının tüm ihtiyaçlarına yönelik bir BİGG programı hazırladı. Hazırlanan bu yeni programla daha çok sayıda girişimcinin desteklenmesini hedefleniyor.

Başvuru İçin

Teknoloji ve yenilik odaklı fikri olanlar girişimciler için T-BİGG programı 2017 yılı başvuruları 17 Nisan 2017 tarihine kadar tbigg.com sitesi üzerinden kabul ediliyor.